Xun Qunh (1942-1988) tn tht l Nguyn Th Xun Qunh, vn l din vin ma t nm 13 tui, c th ng bo nm 19 tui, tr thnh nh th chuyn nghip sau khi qua lp bi dng nhng ngi vit vn tr kho u tin ca Hi Nh Vn Vit Nam (1962-1964). Xun Qunh c coi l nh th n hng u ca na cui th k 20.Ch th Xun Qunh thng l nhng vn ni tm: k nim tui th, tnh yu gia nh… Hin thc x hi, s kin i sng hin din nh mt bi cnh cho tm trng. Do vy th Xun Qunh hng ni, rt tm trng c nhn nhng khng l th thp ng xa ri i sng. Th ch l i sng ch thc, i sng ca ch trong nhng nm t nc cn chia ct, cn chin tranh, cn ngho, cn gian kh, l nhng lo toan con ci, cm nc, ca nh ca mt ngi ph n, ngi ph n lm th thng ngc xui trn mi ng ng bom n. Xun Qunh khng lm ra th, khng ch to cu ch m ch vit nh k li nhng g ch sng, tri. Nt ring ca Xun Qunh so vi th h nh th hin i cng thi chnh l kha cnh ni tm . Baithohay.com xin gii thiu nhng bi th hay ca ch.
Bi th: Sng
Sng
Tc gi: Xun Qunh
D di v du m
n o v lng l
Sng khng hiu ni mnh
Sng tm ra tn b
i con sng ngy xa
V ngy sau vn th
Ni kht vng tnh yu
Bi hi trong ngc tr
Trc mun trng sng b
Em ngh v anh, em
Em ngh v bin ln
T ni no sng ln?
Sng bt u t gi
Gi bt u t u?
Em cng khng bit na
Khi no ta yu nhau
Con sng di lng su
Con sng trn mt nc
i con sng nh b
Ngy m khng ng c
Lng em nh n anh
C trong m cn thc
Du xui v phng bc
Du ngc v phng nam
Ni no em cng ngh
Hng v anh – mt phng
ngoi kia i dng
Trm nghn con sng
Con no chng ti b
D mun vi cch tr
Cuc i tuy di th
Nm thng vn i qua
Nh bin kia du rng
My vn bay v xa
Lm sao c tan ra
Thnh trm con sng nh
Gia bin ln tnh yu
ngn nm cn v
Bin Dim in, 29-12-1967
Bi th ny c s dng trong cc chng trnh SGK Vn hc 12 giai on 1990-2006, SGK Ng vn 12 t 2007.
Ngun:
1. Hoa dc chin ho, Xun Qunh, NXB Vn hc, 1968
2. Th Xun Qunh, Kiu Vn ch bin, NXB ng Nai, 1997
Bi th: Thuyn v bin
Thuyn v bin
Tc gi: Xun Qunh
Em s k anh nghe
Chuyn con thuyn v bin:
T ngy no chng bit
Thuyn nghe li bin khi
Cnh hi u, sng bic
a thuyn i mun ni
Lng thuyn nhiu kht vng
V tnh bin bao la
Thuyn i hoi khng mi
Bin vn xa… cn xa
Nhng m trng hin t
Bin nh c gi nh
Thm th gi tm t
Quanh mn thuyn sng v
Cng c khi v c
Bin o t x thuyn
(V tnh yu mun thu
C bao gi ng yn?)
Ch c thuyn mi hiu
Bin mnh mng nhng no
Ch c bin mi bit
Thuyn i u, v u
Nhng ngy khng gp nhau
Bin bc u thng nh
Nhng ngy khng gp nhau
Lng thuyn au – rn v
Nu t gi thuyn ri
Bin ch cn sng gi
Nu phi cch xa anh
Em ch cn bo t
4-1963
Bi th ny c nhc s Phan Hunh iu ph nhc thnh bi ht cng tn.
Ngun: Xun Qunh, Chi bic, NXB Vn hc, 1963
Bi th: T ht
T ht
Tc gi: Xun Qunh
Ch di g em c n bng vng
Tri tim em, anh tng bit y
Anh l ngi coi thng ca ci
Nn nu cn anh bn n i ngay
Em cng khng mong n ging mt tri
V s tt khi bng chiu xung
Li mnh anh vi m di cm lng
M lng anh xa cch vi lng em
Em tr v ng ngha tri tim
Bit lm sng nhng hng cu cht
Bit ly li nhng g mt
Bit rt gn khong cch ca yu tin
Em tr v ng ngha tri-tim-em
Bit khao kht nhng iu anh m c
Bit xc ng qua nhiu nhn thc
Bit yu anh v bit c anh yu
Ma thu nay sao bo ging nhiu
Nhng ca s con tu chng ng
Di ng hoang v i ngn ti sm
Em lc loi gia su thm rng anh
Em lo u trc xa tp ng mnh
Tri tim p nhng iu khng th ni
Tri tim p cn co cn i
Ngn la no le li gia c n
Em tr v ng ngha tri-tim-em
L mu tht, i thng ai chng c
Cng ngng p lc cuc i khng cn na
Nhng bit yu anh c khi cht i ri
Ngun: Xun Qunh, T ht, NXB Tc phm mi, 1984
Bi th: Th tnh cui ma thu
Th tnh cui ma thu
Tc gi: Xun Qunh
Cui tri my trng bay
L vng tha tht qu
Phi chng l v rng
Ma thu i cng l
Ma thu ra bin c
Theo dng nc mnh mang
Ma thu vo hoa cc
Ch cn anh v em
Ch cn anh v em
L ca ma thu c
Cht ln gi heo may
Thi v xao ng c:
Li i quen bng l
C lt theo chiu my
m v sng t m
Hi lnh qua bn tay
Tnh ta nh hng cy
qua ma gi bo
Tnh ta nh dng sng
yn ngy thc l
Thi gian nh l gi
Ma i cng thng nm
Tui theo ma i mi
Ch cn anh v em
Ch cn anh v em
Cng tnh yu li…
– Ka bao ngi yu mi
i qua cng heo may
Bi th ny c nhc s Phan Hunh iu ph nhc thnh bi ht Th tnh cui ma thu.
Ngun: T ht, Xun Qunh, NXB Tc phm mi, 1984
Bi th: Chuyn c tch v loi ngi
Chuyn c tch v loi ngi
Tc gi: Xun Qunh
Tri sinh ra trc nht
Ch ton l tr con
Trn tri t tri trn
Khng dng cy ngn c
Mt tri cng cha c
Ch ton l bng m
Khng kh ch mu en
Cha c mu sc khc
***
Mt tr con sng lm
Nhng cha thy g u!
Mt tri mi nh cao
Cho tr con nhn r
Mu xanh bt u c
Mu xanh bt u cy
Cy cao bng gang tay
L c bng si tc
Ci hoa bng ci cc
Mu lm ra hoa
Chim by gi sinh ra
Cho tr nghe ting ht
Ting ht trong bng nc
Ting ht cao bng my
Nhng ln gi th ngy
Truyn m thanh i khp
Mun tr con c tm
Sng bt u lm sng
Sng cn n mnh mng
Bin c t thu
Bin th cho ngh
Bin sinh c sinh tm
Bin sinh nhng cnh bum
Cho tr con i khp
m my cho bng rp
Tri nng my theo che
Khi tr con tp i
ng c t ngy
Nhng cn cn cho tr
Tnh yu v li ru
Cho nn m sinh ra
b bng chm sc
M mang v ting ht
T ci bng ci bang
T ci hoa rt thm
T cnh c rt trng
T v gng rt ng
T vt lm cha kh
T u ngun cn ma
T bi sng ct vng…
Bit tr con khao kht
Chuyn ngy xa, ngy sau
Khng hiu l t u
M b v
K cho bao chuyn c
Chuyn con cc, nng tin
Chuyn c Tm hin
Thng L Thng c…
Mi tc b th bc
Con mt b th vui
B k n sut i
Cng khng sao ht chuyn
Mun cho tr hiu bit
Th l b sinh ra
B bo cho bit ngoan
B dy cho bit ngh
Rng lm l mt b
Di l con ng i
Ni th xanh v xa
Hnh trn l tri t…
Ch bt u c trc
Ri c gh c bn
Ri c lp c trng
V sinh ra thy gio…
Ci bng bng ci chiu
Cc phn t ra
Thy vit ch tht to
Chuyn loi ngi trc nht
Ngun:
1. Xun Qunh, Li ru trn mt t, NXB Tc phm mi, 1978
2. Xun Qunh, Bu tri trong qu trng, NXB Kim ng, 1982
Bi th: Th vui v phi yu
Th vui v phi yu
Tc gi: Xun Qunh
Nhng ngi n ng cc anh c bao nhiu iu to ln
Vt qua ca cn con, vn phng hp hng ngy
Cc anh ngh ra tu ngm, tn la, my bay
Ti thm d nhng hnh tinh mi l
Ti sn ca cc anh l nhng tinh cu, l v tr
Cc anh bit m du, m bc ni u
Chnh phc i dng bng cc con tu
i ti tng lai trn con ng ngn nht
Mi cc anh l mt nh chnh khch
Cc anh quan tm n chuyn mt cn ca cc quc gia.
Bit bao iu quan trng c ra
Nhng hip c xoay vn th gii
Chng ti ch l nhng ngi n b bnh thng khng tn tui
Quen vic nh nhoi bp nc hng ngy
Cuc sng ngt ngho phi tnh sao y
Go, bnh, ci du chia th no cho
u c linh tinh ton ngh v ch ba
Nhng qu c, m tp, rau da
i vi Nt v Kng, nhng siu nhn nay v xa
Xin th thc: chng ti th hng nht
Chng ti cn phi xp hng mua tht
Sm cho con i dp ti trng
Chng ti quan tm n x phng, n thuc nh rng
Lo an o cho chng con khi rt…
Chng ti l nhng ngi n b bnh thng trn Tri t.
Quen vi vic nh nhoi bp nc hng ngy
Chng ti chng c tu ngm, tn la, my bay
Cng khng c ht nhn nguyn t
Chng ti ch c chu c ni c la
C tnh yu v c li ru
Nhng con c con vc t xa
Vn ln li b sng bt tp
Cuc sng vn ngn i ni tip
Nh trng ln, nh hoa n mi ngy…
Nu v d khng c chng ti y
Liu cuc sng c cn l cuc sng
Ai s mang li cho cc anh vui bun hnh phc
M lng n cc anh sau tht bi nhc nhn
Th ngh xem th gii ch n ng
Cc anh s khng cn bit yu bit ght
Cc anh khng nh nhau nhng cng chng lm nn g ht
Th gii s gi nua v s li tn
Ai s l ngi sinh ra nhng a con
tip tc ging ni v dy chng bit yu, bit ht…
Bui sm mai m bc chn mnh ln vt chn trn ct
B m cho ra i nhng Ph ng Thin Vng
Du l nguyn th quc gia hay l nhng anh hng
L bc hc… hay l ai i na
Vn l con ca mt ngi ph n
Mt ngi n b bnh thng, khng ai bit tui tn
Anh thn yu, ngi v i ca em
Anh l mt tri, em ch l ht mui
Mt cht mn gia i dng vi vi,
Loi rong ru ai bit ti bao gi
Em ch l ngn c di chn qua
L ht bi v tnh trn o
Nhng nu sng nay em chng ong c go
Chc chn bui chiu anh khng c cm n.
Vi on th vui nhn dp ngy Xun
a mt cht xin cc anh ng gin
Th thc l chng ti cng khng sng c
Nu khng c cc anh, th gii ch n b.
1986
Ngun: Th Xun Qunh, Kiu Vn ch bin, NXB ng Nai, 1997
Bi th: Gi Lo ct trng
Gi Lo ct trng
Tc gi: Xun Qunh
Ngn gi Lo ct trng ca i ti
Ti ca ct ca gi Lo khc nghit
Trong gi nng nhng tra h ngt ngt
M ru ti ht ct sn hm rng
Va ln khn ti bit o hm
Di bom n gi Lo vn thi
V trn ct li thm cn ct mi
C mt tri ln nh bnh xe
Cuc i ti c ct ch che
Khi nh gic ct li lm cng s
Mu ng i v mu ti
Trn ct ny m gi qut va se
Cy ti trng cha bng che
Bom gic ct l cnh ti t
C khoai y nh hn c khoai cnh ng mu m
Tri mng cu rm v – gi i qua
ng nng thi, ct chng ng ma
Bn chn ln bn chn thm bng rt
Gia gi ct, gia nhng ngy c lit
Ti ngh v tha thit mt mu xanh
Mt rng cy tru qu trn cnh
Ti vun gc v tay ti s hi
Nh ca ti, ti s v dng li
nh ngi hng nhng gng mt mai sau
Em mi v em cha thy g u
Ch c ct v gi Lo qut la
Ngn gi bng khi i thnh ni nh
Ct kh cn mi ho yu thng
Du i khi ti chng bng lng
Vi ci ct lm bn chn rt bng
Vi ci gi lm chn l da mt
Mnh t cn khoai sn t sinh si
Ti sn lng em hin c i ti
Cho ct trng v gi Lo qut la.
Bi th: Hoa c may
Hoa c may
Tc gi: Xun Qunh
Ct vng, sng y, cy ngn ng,
Khng gian xao xuyn chuyn sang ma.
Tn mnh ai gi sau vm l,
Li c em v nay thu.
My trng bay i cng vi gi,
Lng nh tri bic lc nguyn s.
ng cay gi li bao ma c,
Th vit i dng theo gi xa.
Khp no dng y hoa c may
o em s c gm y
Li yu mng mnh nh mu khi,
Ai bit lng anh c i thay?
Ngun: Th Xun Qunh, Kiu Vn ch bin, NXB ng Nai, 1997
Bi th: Con yu m
Con yu m
Tc gi: Xun Qunh
– Con yu m bng ng tri
Rng lm khng bao gi ht
– Th th lm sao con bit
L tri nhng u u
Tri rt rng li rt cao
M mong, bao gi con ti!
– Con yu m bng H Ni
nh m con tm i
T ph ny n ph kia
Con s gp ngay c m
– H Ni cn l rng qu
Cc ng nh nhn ging t
No nhng ph ny ph kia
Gp m lm sao gp ht!
– Con yu m bng trng hc
Sut ngy con y thi
Lc con hc, lc con chi
L con cng u c m
– Nhng ti con v nh ng
Th l con li xa trng
Cn m li mt mnh
Th m nh con lm y
Tnh m c l hay nh
Lc no cng mun bn con
Nu c ci g gn hn
Con yu m bng ci
– m i c con d
Lun trong bao dim con y
M ra l con thy ngay
Con yu m bng con d
Ngun:
1. Xun Qunh, Li ru trn mt t, NXB Tc phm mi, 1978
2. Xun Qunh, Bu tri trong qu trng, NXB Kim ng, 1982
Bi th: Li ru ca m
Li ru ca m
Tc gi: Xun Qunh
Li ru n ni no
Gia mnh mang tri t
Khi con va ra i
Li ru v m ht
Lc con nm m p
Li ru l tm chn
Trong gic ng m m
Li ru thnh gic mng
Khi con va tnh gic
Th li ru i chi
Li ru xung rung khoai
Ra b ao rau mung
V khi con n lp
Li ru cng trng
Li ru thnh ngn c
n bc bn chn con
Mai ri con ln khn
Trn ng xa nng gt
Li ru l bng mt
Lc con ln ni thm
Li ru cng gp ghnh
Khi con ra bin rng
Li ru thnh mnh mng.
Ngun: Th Xun Qunh, Kiu Vn ch bin, NXB ng Nai, 1997
Th Xun Qunh giu tnh cm, tnh cm su v tinh t nhng ln khut pha sau tnh cm y li l t tng c tnh khi qut, trit l (Cn ma khng phi ca mnh, i ong v cy bch n, Chuyn c tch v loi ngi, Nhng ngi m khng c li…) y l nhng trit l ny sinh t i sng, n c tnh thc tin, gip ch tht s cho ngi c nhn thc v x l vic i, khng phi th trit l t bin, vin vng m chng dng c vo vic g.
Theo Baithohay.com
